فرش‌ها بخش مهمی از دکوراسیون خانه‌ها هستند و به دلیل طرح و رنگ‌های متنوع، به زیبایی محیط زندگی کمک می‌کنند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر فرش، این است که سطح آن به طور کامل بر روی زمین پهن باشد و لبه‌ها و کناره‌ها هیچ برآمدگی و لول شدگی نداشته باشند. اما گاهی پیش می‌آید که پس از شستشو یا گذشت زمان، لبه‌های فرش شروع به لول شدن می‌کنند و ظاهر آراسته و یکنواخت فرش از بین می‌رود. این مسئله می‌تواند زیبایی فرش و خانه را تحت تاثیر قرار دهد و به‌ویژه برای فرش‌های دستباف که ارزش و حساسیت بیشتری دارند، مشکل‌آفرین باشد.
در این مقاله، با همراهی تیم قالیشویی آیت الله کاشانی، به بررسی دلایل لول شدن فرش ها و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم. مطالعه این مقاله تقریباً ۱۵ دقیقه زمان می‌برد و به شما کمک می‌کند تا با علل اصلی این مشکل و روش‌های پیشگیری و رفع آن آشنا شوید. پس از آگاهی از این موارد، می‌توانید اطمینان داشته باشید که فرش‌های خود را به‌صورت اصولی و درست نگهداری کنید.
دلایل لول شدن فرش ها
- تعادل نداشتن در بافت فرش: بسیاری از مشکلات لول شدن فرش به کیفیت و تعادل در بافت آن بازمی‌گردد. در فرش‌هایی که تار یا پود به درستی بافته نشده یا یکی از آنها ضخامت بیشتری دارد، تمایل به جمع شدن و لول شدن لبه‌ها بیشتر خواهد بود. گاهی نیز در فرش‌هایی که چند نخ به یکدیگر تابیده شده‌اند، تمایل به چرخش حول محور تاب ایجاد می‌شود. این حالت باعث می‌شود که لبه‌های فرش جمع و پاملخی شوند و فرش به سمت بالا تاب بردارد.
- شدت کوبش شانه یا دفه در بافت: در فرآیند بافندگی، دفه یا شانه به فرش کوبیده می‌شود تا نخ‌ها به هم فشرده و بافت منسجم شود. اگر کوبش شانه بیش از حد شدید باشد، ممکن است لبه‌های فرش به داخل جمع شده و لول شوند. این مشکل به‌ویژه در فرش‌های دستباف با کوبش‌های نادرست بیشتر دیده می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، فرآیند تولید فرش باید با دقت و حوصله صورت گیرد.
- شستشو و حرارت نامناسب در قالیشویی: بسیاری از موارد لول شدن فرش‌ها بعد از شستشو و بازگرداندن فرش به خانه دیده می‌شود. اگر فرآیند شستشو، حرارت‌دهی و خشک‌کردن در قالیشویی به صورت نادرست انجام گیرد، فرش دچار تغییراتی در ساختار می‌شود که منجر به لول شدن آن خواهد شد. قالیشویی در آیت‌الله کاشانی با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و مواد شوینده با کیفیت، این فرآیند را به دقت و اصولی انجام می‌دهد تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری شود.
- حمل و نقل نادرست و تا کردن فرش: هنگام جابه‌جایی فرش، اگر تا شدن فرش به شکل نادرست و با فشار زیاد انجام شود، احتمال لول شدن فرش بالا می‌رود. همچنین اگر فرش روی سطح ناصاف و ناهموار پهن شود، بافت فرش تمایل به تطابق با سطح زیرین خواهد داشت و ممکن است با گذشت زمان لول شود.
راه‌های پیشگیری از لول شدن فرش‌ها
- خرید فرش از فروشندگان معتبر: برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است فرش‌های دستباف را از فروشندگان و بافندگان معتبر خریداری کنید. این مراکز، فرش‌هایی با کیفیت و متعادل ارائه می‌دهند و از این رو، احتمال لول شدن لبه‌های فرش در آنها کمتر خواهد بود.
- دوخت نوار چرمی در زیر لبه‌های فرش: در فرش‌هایی که احتمال لول شدن دارند، می‌توان با دوخت نوار چرمی در حاشیه زیرین فرش، لبه‌ها را سنگین‌تر کرد. این کار باعث می‌شود که لبه‌های فرش به سمت بالا تاب برنداشته و به صورت یکنواخت روی زمین قرار گیرد.
- انتخاب شوینده‌های مناسب: استفاده از شوینده‌های مناسب و غیرخشن برای شستشوی فرش، می‌تواند از تغییر در بافت فرش جلوگیری کند. قالیشویی در آیت‌الله کاشانی از شامپو فرش‌های مرغوب و مخصوص استفاده می‌کند تا ساختار فرش آسیب نبیند.
- خشک‌کردن فرش روی سطح صاف: آویزان کردن فرش برای خشک شدن، تعادل بافت آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به لول شدن منجر شود. بهتر است فرش را روی یک سطح صاف و با امکان جریان هوا قرار دهید تا به‌صورت یکنواخت خشک شود.
راه‌های خانگی برای رفع مشکل لول شدگی فرش
۱. استفاده از بخارشوی: بخارشوی یکی از ابزارهای مفید برای رفع لول شدگی فرش است. با اعمال حرارت و رطوبت به بخش لول شده، می‌توانید آن را اصلاح کنید. برای این کار، بخارشوی را روی لبه‌های لول شده به آرامی بکشید و جهت آن را در فواصل زمانی منظم تغییر دهید تا نتیجه بهتری حاصل شود.
۲. تا کردن فرش در خلاف جهت لول شدن: روش دیگر برای رفع لول شدگی، تا کردن فرش در خلاف جهت لول شدن است. این کار باید با احتیاط انجام شود تا به فرش آسیب نرسد. پس از تا کردن، می‌توانید جسمی سنگین را روی محل لول شدگی قرار دهید تا حالت فرش به‌صورت اولیه بازگردد.
نکات مهم هنگام مواجهه با فرش لول شده
یکی از اشتباهات رایج هنگام مواجهه با فرش لول شده، استفاده از میخ یا متصل کردن فرش به زمین است. این کار باعث ایجاد تنش در تار و پود فرش شده و با گذشت زمان آسیب جدی به ساختار آن وارد می‌کند. بنابراین، بهتر است از روش‌های خانگی اصولی‌تر و روش‌های توصیه‌شده توسط قالیشویی‌ها استفاده کنید.
جمع‌بندی
لول شدن فرش‌ها مشکلی است که می‌تواند بر زیبایی و جلوه آنها تأثیر منفی بگذارد. دلایل لول شدن فرش ها از جمله کیفیت بافت، شستشو و نگهداری نادرست، یا حمل و نقل نامناسب است. با رعایت نکاتی مانند استفاده از قالیشویی معتبر، خشک کردن فرش روی سطح صاف، و به‌کارگیری روش‌های خانگی مناسب، می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کرده و فرش‌هایی سالم و زیبا داشته باشید.
سوالات متداول
۱. چرا فرش بعد از شستشو لول می‌شود؟
این مشکل ممکن است به دلیل حرارت و مواد شوینده نامناسب یا حمل و نقل نادرست در قالیشویی ایجاد شود. استفاده از قالیشویی معتبر مانند قالیشویی در آیت‌الله کاشانی می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
۲. چگونه می‌توان از لول شدن فرش جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از لول شدن فرش، می‌توان از دوخت نوار چرمی در زیر لبه‌ها، استفاده از شوینده‌های مناسب و خشک کردن فرش روی سطح صاف بهره برد.
